Governance Tokens Là Gì?

Tóm tắt
Governance tokens cho phép những người nắm giữ quyền bỏ phiếu về các vấn đề liên quan đến sự phát triển và hoạt động của một dự án blockchain. Đây là phương pháp để các dự án phân phối quyền quyết định cho cộng đồng của họ. Mô hình quản trị phi tập trung này giúp đồng nhất lợi ích của các nhà đầu tư với lợi ích của dự án.

Giới thiệu
Nhiều công ty truyền thống được quản lý bởi một hội đồng quản trị hoặc một nhóm nhỏ người, điều này có thể được phân loại là quản trị tập trung. Kích thước trung bình của các hội đồng lớn nhất khoảng 10 người. Họ nắm giữ quyền lực to lớn trong việc điều hành công ty. Các giám đốc có thể bổ nhiệm hoặc sa thải các giám đốc điều hành chủ chốt, quyết định các dự án để đầu tư và thiết lập chiến lược của công ty.

Governance tokens đại diện cho một cách thức khác để quản lý tổ chức. Thường gặp trong các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) và tài chính phi tập trung (DeFi), mô hình mà governance tokens đại diện cung cấp một phương thức quản lý công bằng, phi tập trung và minh bạch hơn. Trong hầu hết các trường hợp, một token tương đương với một phiếu bầu. Những token này được thiết kế để gắn kết cộng đồng lại với nhau nhằm đảm bảo các dự án blockchain có thể phát triển một cách lành mạnh.

Governance Tokens Hoạt Động Như Thế Nào?
Governance tokens là phương thức cốt lõi để thực hiện quản trị phi tập trung trong DAO, DeFi và các dự án ứng dụng phi tập trung (DApp). Chúng thường được trao cho những người dùng hoạt động để ghi nhận sự trung thành và đóng góp của họ cho cộng đồng. Đổi lại, những người nắm giữ token sẽ bỏ phiếu về các vấn đề lớn để đảm bảo sự phát triển mạnh mẽ của dự án. Thông thường, việc bỏ phiếu diễn ra thông qua các hợp đồng thông minh, trong trường hợp này, kết quả sẽ được tự động thực hiện.

Một trong những governance tokens đầu tiên được phát hành bởi MakerDAO, một DAO trên Ethereum hỗ trợ stablecoin DAI được đảm bảo bằng tài sản tiền điện tử. Giao thức Maker được quản lý bởi những người nắm giữ governance token gọi là MKR. Một token MKR tương đương với một phiếu bầu, và quyết định có nhiều phiếu bầu nhất sẽ được thông qua. Những người nắm giữ token bỏ phiếu về nhiều vấn đề, như bổ nhiệm thành viên đội ngũ, điều chỉnh phí và thông qua các quy định mới. Mục tiêu là đảm bảo sự ổn định, minh bạch và hiệu quả của stablecoin của MakerDao.

Một ví dụ khác là Compound, một giao thức DeFi cho phép người dùng cho vay và vay tiền điện tử. Nó phát hành một governance token gọi là COMP để cho phép cộng đồng người dùng của mình bỏ phiếu về các quyết định quan trọng. Các token được phân bổ tương ứng với hoạt động trên chuỗi của người dùng. Nói cách khác, càng cho vay và vay nhiều trên Compound, bạn càng nhận được nhiều token COMP.

Giống như MakerDAO, một token COMP tương đương với một phiếu bầu. Người dùng cũng có thể ủy quyền token của họ cho người khác để bỏ phiếu thay cho họ. Đáng chú ý, Compound đã từ bỏ quyền kiểm soát khóa quản trị mạng vào năm 2020. Điều này có nghĩa là dự án đã hoàn toàn được quản lý bởi những người nắm giữ token mà không có phương pháp quản trị thay thế nào khác.

Những governance tokens nổi bật khác bao gồm những token được phát hành bởi sàn giao dịch phi tập trung Uniswap và PancakeSwap, nền tảng cho vay DeFi Aave, cộng đồng NFT Web3 ApeCoin DAO và nền tảng thế giới ảo Decentraland.

Mỗi dự án đặt ra các quy tắc khác nhau về cách thức hoạt động của các governance token của họ. Các token được phân phối cho các bên liên quan, bao gồm nhóm sáng lập, nhà đầu tư và người dùng, theo các mô hình tính toán khác nhau. Một số governance token chỉ bỏ phiếu về một tập hợp các vấn đề quản trị nhất định, trong khi những token khác bỏ phiếu về hầu hết mọi thứ. Một số governance token có thể kiếm cổ tức tài chính, trong khi một số khác thì không.

Ưu và Nhược Điểm Của Governance Tokens
Governance tokens có nhiều lợi ích đáng kể. Chúng có thể loại bỏ sự không đồng nhất về lợi ích thường thấy trong quản trị tập trung. Quản trị phi tập trung do governance tokens cung cấp chuyển giao quyền quản lý cho một cộng đồng rộng lớn các bên liên quan, đồng nhất lợi ích của người dùng và tổ chức.

Một lợi thế khác của governance tokens là khả năng xây dựng các cộng đồng hoạt động, hợp tác và gắn kết. Mỗi người nắm giữ token đều có động lực để bỏ phiếu và cải thiện dự án. Bởi vì một token thường tương đương với một phiếu bầu, điều này có thể tạo nền tảng cho việc ra quyết định công bằng và hợp lý hơn. Mỗi người nắm giữ token có thể khởi xướng một đề xuất để được bỏ phiếu. Các chi tiết của mỗi cuộc bỏ phiếu đều mở cho mọi người xem, điều này làm giảm khả năng gian lận.

Thách thức lớn nhất của governance tokens là vấn đề "cá voi" (whale problem). Cá voi là những người nắm giữ một tỷ lệ lớn của một loại tiền điện tử nào đó. Nếu những cá voi lớn nhất của một dự án tiền điện tử nắm giữ một phần đáng kể trong tổng nguồn cung governance token của nó, họ có thể thao túng quy trình bỏ phiếu theo ý muốn của họ. Các dự án cần đảm bảo rằng quyền sở hữu token thực sự phi tập trung và phân phối đều.

Nhưng ngay cả khi governance tokens được phân phối công bằng và rộng rãi, không có gì đảm bảo rằng các quyết định của đa số luôn là tốt nhất cho dự án. Các hệ thống bầu cử "một người, một phiếu" có một lịch sử lâu dài và kết quả của chúng là rất khác nhau. Đã có những trường hợp mà những người nắm giữ governance token bỏ phiếu để có lợi cho các nhóm sáng lập và các nhà đầu tư lớn, gây thiệt hại cho cộng đồng rộng lớn hơn.

Tương Lai Của Governance Tokens Là Gì?
Là một sáng kiến xuất phát từ không gian tiền điện tử, governance tokens có thể tìm thấy ứng dụng rộng rãi hơn trong nhiều lĩnh vực khác. Phong trào Web3 là nơi mà governance tokens có thể giúp xây dựng một Internet phi tập trung. Khi DeFi và DAO ngày càng phát triển, các ngành khác như trò chơi cũng có thể áp dụng mô hình quản trị này.

Governance tokens sẽ tiếp tục phát triển để khắc phục các vấn đề khi chúng xuất hiện. Có thể sẽ có các cơ chế mới để giải quyết vấn đề cá voi hoặc các phương pháp khác để cải thiện quy trình bỏ phiếu. Các phương pháp mới để ủy quyền phiếu bầu có thể xuất hiện. Không gian này có khả năng trở nên phức tạp hơn, trong khi các đổi mới tiếp tục diễn ra.

Một yếu tố chính khác ảnh hưởng đến tương lai của governance tokens là các thay đổi pháp lý tiềm tàng. Một số chính phủ có thể xem xét những token này như chứng khoán. Điều này có thể khiến chúng phải tuân theo các quy định nghiêm ngặt và ảnh hưởng đến cách thức chúng có thể hoạt động.

Kết Luận
Governance tokens vẫn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu. Chúng đã tạo điều kiện cho sự phát triển mạnh mẽ của nhiều dự án DeFi và DAO. Với quyền bỏ phiếu để xác định quản lý dự án, những token này là nền tảng của sự phi tập trung.

Nguyên tắc một token, một phiếu bầu đặt người dùng và cộng đồng vào trung tâm miễn là các token được phân phối tương đối đồng đều giữa các thành viên trong cộng đồng. Governance tokens có thể tiếp tục mở rộng trong tương lai. Các mạng sở hữu bởi người dùng, các dự án Web3 và trò chơi có thể áp dụng governance tokens để xây dựng các hệ sinh thái phi tập trung sôi động hơn.